A previsión dunha afluencia masiva obriga a modificar o percorrido da marcha verde do día 28

Cartel actualizado

A Asociación Monte Pindo Parque Natural comunica que ante a previsión dunha auténtica maré humana para a marcha verde do día 28 de setembro polo Olimpo Celta, tomamos a decisión de modificar o percorrido desta marcha que non rematará no cumio do Monte Pindo (a Laxe da Moa) senón que atravesará o Monte Pindo utilizando a pista forestal que sube desde o porto de Quilmas (a carón do cemiterio do Pindo) ata o Chan das Lamas, descendendo de novo pola ladeira sur para rematar no lugar de San Cibrán (ver mapa do percorrido). O novo trazado durará aproximadamente 1 hora e media, a súa dificultade é baixa e prevese o remate da actividade ás 13:00 horas aproximadamente.
Do mesmo xeito, suspéndese a saída prevista desde o lugar do Fieiro (Mazaricos) e chamamos ás persoas que tiveran previsto partir de ali a confluír noutro punto previsto.
Mantense o horario de saída ás 11:00 horas desde a Praza da Solaina do Pindo. No caso da comitiva de Caldebarcos, respaldada pola Comunidade de Montes da localidade, esta mantense e confluirá coa procedente do Pindo no Chan das Lamas.
Esta modificación débese á previsión dunha afluencia masiva a unha marcha verde que de transcurrir polos sendeiros pedestres tradicionais pode ser contraproducente tanto para a seguridade e a saúde das persoas participantes como para o propio espazo natural. Asi, este novo trazado desenvolverase unicamente por estrada e pista forestal, o que aparte de garantir a seguridade e comodidade da asistencia tamén será completamente inocuo para un espazo natural arrasado por un devastador incendio hai só uns días.
Polo demais, a convocatoria mantense nos termos previstos e lembramos o chamamento a participar con roupa, bandeiras, paraugas ou lazos verdes para simbolizar que devolveremos o verde ao Monte Pindo. Tamén lembramos a importancia de traer un calzado cómodo e seguro e roupa axeitada para as condicións meteorolóxicas da mañá do sábado.

Visualizar o mapa ampliado do roteiro que partirá do Pindo

E pola noite, Concerto polo Monte Pindo en Carnota
Entre as actividades en solidariedade co Monte Pindo organizadas por entidades apoiantes de todo o país, terá lugar un concerto solidario en defensa do Olimpo Celta o mesmo día 28 de setembro a partir das 23:30 horas na Praza verde de Carnota (debaixo do Concello), no que actuarán o grupo local Tantoten (Carnota) e o grupo Os Tres Trebóns (Montealto, Coruña) liderado polo mítico Xurxo Souto.
O concerto foi organizado como parte das XXIV Xornadas de Verán que a asociación xuvenil Galiza Nova vai desenvolver este ano en Carnota.

Medra a espectación ante a Manifestación do 6 de outubro
Moitas son as persoas e entidades que tamén nos transmitiron o seu apoio para a Manifestación que o día 6 de outubro a partir das 12 horas percorrerá desde a Alameda as rúas de Compostela para esixirlle á Xunta outra política de montes, que tome a iniciativa para revertir o abandono ao que está abocado o noso rural e que teña máis en conta os espazos naturais e especialmente os protexidos, varios dos cales levan sufrido importantes incendios e danos nos últimos anos. E, por suposto, que declare a zona catastrófica en Carnota para paliar os danos dos incendios e minimizar o perigo de riadas, e declare dunha vez por todas o Parque Natural do Monte Pindo que levamos 3 anos esixindo.
O manifesto, o lema da marcha e outros aspectos serán concretados nunha xuntanza que terá lugar este xoves en Compostela e á que están convidadas representacións de todas entidades que desexen secundar a convocatoria, que xa foi rexistrada pola nosa entidade ante a Subdelegación do Goberno, e coa que aspiramos a aglutinar os colectivos e movementos sociais galegos para converterse na grande cita do ano entre os todos os galegos e galegas que cremos que outra xestión medio ambiental non só é posíbel senón necesaria para o futuro do noso País.

Todo cambiou, incluso nós

A catástrofe do Monte Pindo foi un durísimo revés para todos os veciños e veciñas e para os amantes da natureza en xeral e do Monte Pindo en particular. Pero no caso da organización que desde hai tres anos pula pola súa defensa, o lume cambiouno todo.

Á espera de que a Consellería de Medio Ambiente acepte ou decline a xuntanza que lle solicitou a nosa Asociación e atenda o paquete de medidas urxentes para evitar as escorrentías, unha decisión que sen lugar a dúbidas marcará dun xeito clave a axenda da nosa entidade nas vindeiras semanas e meses, o incendio obrigou a truncar varios proxectos moi avanzados: o III Simposium Monte Pindo e o Catálogo de Especies do Monte Pindo.

Logo do 1º Simposium

O 3º Simposium Monte Pindo (ver crónicas da 1ª e 2ª edición) é un evento pensado para divulgar durante unha xornada completa os valores do Monte Pindo desde unha óptica multidisciplinar e moi enfocada ao público xeral. Tiña que terse celebrado o pasado sábado 21 en Lira, e xa tiña o seu programa pechado desde uns días antes do fatídico 11 de setembro e contaba coa presenza destacada, entre outros, Francisco X. Fernández Naval e Miro Villar, escritores e coordinadores da obra colectiva "Versos no Olimpo", que se ía presentar no acto; Manuela Costa Casais, xeomorfóloga natural do Pindo; a profesora titular de Prehistoria na Universidade de Santiago de Compostela e tamén natural do Pindo, Mar Llinares; o xeólogo Xoán Ramón Vidal Romaní para defender maxistralmente que o Monte Pindo é un dos fenómenos xeolóxicos máis interesantes do mundo; ou o profesor de Botánica pola USC, Javier Amigo, que ía aproveitar para presentar por primeira vez en sociedade o Catálogo de Especies elaborado polo Grupo de Bioloxía da nosa Asociación do que forma parte. Estes e outros moitos ían disertar sobre os valores do Olimpo Celta durante unha xornada completa, e poñer sobre a mesa distintas iniciativas para lograr para o macizo unha protección que xa nunca chegará a tempo, sobre todo a de declarar o Monte Pindo como Parque Natural que milleiros de persoas e ducias de entidades de Carnota e de todo o país reclaman da Xunta desde hai tres anos.

Logo do Catálogo de Especies

Precisamente tíñamos importantes novidades no que ao Catálogo de Especies se refire, pois a mesma semana do incendio íamos presentar catalogo.montepindo.org, a páxina web propia desta iniciativa que en apenas unhas semanas logrou a inclusión de 646 especies naturais con presenza constatada no Monte Pindo. O obxectivo da web era xustamente desenvolver o frío listado de especies que ata o momento constaba na nosa web, e porlle rostro a cada unha mediante un rexistro de fichas que incluíra, ademais de fotos, información sobre os seus hábitos, nivel de protección e conservación, etc. Ademais calquera podería propoñer a inclusión de novas especies utilizando un sinxelo formulario para tal fin. Por outra parte a iniciativa dirixíase ás novas tecnoloxías: estábase a preparar unha aplicación para móbiles e ata unha páxina en Facebook para manter ao día a todos os nosos amigos e amigas das redes sociais sobre as novas fichas de especies. O lume devastador truncou tamén todo este traballo deixando nunhas horas anticuados todos os contidos, pois xa non podemos saber con certeza cantas desas especies seguen a existir no espazo natural.

A partir de agora unha mensaxe de "Proxecto paralisado" saudará aos visitantes deste proxecto cancelado antes de comezar, pero tamén a xeito de recoñecemento ao traballo altruista dos case 30 voluntarias e voluntarios do Grupo de Bioloxía, e tamén en memoria dos centos e centos de seres vivos que deixaron de vivir pola cobiza humana, que nesta ocasión atopouse co perfecto aliado da máis absoluta das desproteccións dun espazo natural único e emblemático desde hai miles de anos.

O lume cambiouno todo, incluso a nosa Asociación, que xa non será unicamente a que limpe os camiños para o disfrute de veciños e visitantes, revire documentación histórica para averiguar que hai escrito sobre o monte sacro dos nosos antergos, elabore actos para explicar as vantaxes do Parque Natural ou xornadas científicas para espallar os seus valores, ou exerza todo tipo de medidas de presión para esixir -nin máis nin menos- que o goberno cumpra co seu deber. Pero agora é a sociedade quen presiona e presiona para que a Asociación Monte Pindo Parque Natural rache dunha vez e definitivamente con quen durante tres longos anos nos abandonou á nosa sorte. É a xente agora a que lle esixe que ten que pasar á acción tomando a iniciativa, e aglutinando ao seu redor todo un inmenso movemento social xerado a favor do Monte Pindo nun gran proxecto de recuperación do monte que devolva ao Olimpo Celta a vida que nunca deberon arrebatarlle. E en ocasións estanos resultando difícil, verdadeiramente dificil non facelo. Veremos que resposta a Consellería, se é que resposta.

Xurxo Pérez: "Unha mirada ao futuro do Monte Pindo. E agora que?"

Mapa de pendentes e cursos fluviais
no Monte Pindo (fonte: Xurxo Pérez)

Os días pasan e os reporteiros comezan a abandonar as inmediacións do Monte Pindo e a nova desaparece das portadas dos xornais cara o esquecemento. Pero nós, que vivimos aquí, aínda temos o peor por diante.

A curto prazo as consecuencias son visibles para todos, pero a medio e longo prazo enfrontámonos a unha perda de biodiversidade irreversible, afeccións en cursos de auga, perda de produtividade marisqueira e incluso graves inundacións que afecten as nosas casas e infraestruturas. Todo isto depende en grande medida de dous factores. En primeiro lugar da climatoloxía que nos toque padecer neste outono e inverno. Un período invernal con abundantes e fortes precipitacións dificultará ou impedirá a rexeneración natural do Monte Pindo.

Por outra banda, a posta en marcha de medidas de restauración, que dependen dun sistema político lento e burocratizado, poderían paliar os efectos adversos comentados anteriormente.

Respecto ao primeiro factor, o Monte Pindo presenta unhas características especiais, cunha escasa profundidade de solo, retido entre as irregularidades do granito, e cunhas elevadas pendentes en moitos puntos que, coa cuberta vexetal desaparecida, son o caldo de cultivo perfecto para os prexudiciais fenómenos de escorrentia superficial. Vendo o mapa de pendentes das zonas queimadas, e os cursos de auga nas mesmas, é fácil prever que partes son máis vulnerables e cales serán as principais vías de evacuación de sólidos. Por unha banda o río Xallas polo Ézaro e O Pindo, e por outra as marismas de Carnota – Caldebarcos son dúas das posibles saídas de sólidos coas fortes choivas.

Tamén quería incidir nas medidas de restauración post-incendio que se poden realizar. Unha vez máis, as características especiais do olimpo celta impiden pór en marcha as actuacións máis comúns despois dun grande incendio. Estas son, en primeiro lugar, medidas urxentes encamiñadas a reter o solo como sembras de herbáceas e/ou medidas de retención de sólidos (diques, balsas de sedimentación, etc.). Posteriormente realízanse outras medidas de reconstrución do ecosistema, favorecendo a rexeneración natural ou procedendo a unha rexeneración artificial con especies autóctonas. A inaccesibilidade da maioría do Monte Pindo e o feito de ser un espazo da Rede Natura 2000 dificulta ou impide realizar calquera destas medidas. Quizais as opcións máis viables sexan as actuacións nos cursos de auga das inmediacións das zonas habitadas e nos lugares máis accesibles do Monte deixando que a rexeneración natural faga o seu traballo.

Este é o panorama xeral ao que nos enfrontamos nos próximos anos, cun alto risco de padecer efectos prexudiciais para nós e o noso medio e con grandes dificultades para poder palialo. Sen embargo non cabe caer no pesimismo, debemos esixir aos nosos representantes públicos toda a axuda e medidas que sexan precisas e esperar que a natureza faga o resto, porque a vida sempre se abre camiño.

Xurxo Pérez González (O Ézaro - Dumbría, 1981) é Enxeñeiro Técnico Forestal (UVIGO) e Enxeñeiro de Montes (USC) especializado en medio ambiente con formación en enerxías renovábeis. Máster en Medio Ambiente e Recursos Naturais (USC) e becario no programa Re-acciona do IGAPE.
Durante o incendio que afectou o Monte Pindo a partir do 11 de setembro de 2013 exerceu de Xefe de brigada de prevención e extinción de incendios do Concello de Dumbría co que viviu de primeira man o inferno que arrasou o Olimpo Celta.
O 10 de novembro de 2012 incorpórase á Comisión Rectora da Asociación Monte Pindo Parque Natural.
Segue a Xurxo en Linked-In, Twitter ou Facebook.

O carballo anano está arrasado e a sociedade disposta a devolverlle a vida ao Monte Pindo

A bandeira verde converteuse xa no símbolo desta loita

Mentres a Xunta de Galicia segue insistindo na súa fuxida cara adiante e repetindo o absurdo mantra de que o monte estaría igual con protección, o movemento social que leva 3 anos pedindo a súa defensa está traballando a pleno rendemento de
cara a devolver o verde ao Monte Pindo, e tamén para esixirlle ás administracións competentes que fagan nin máis nin menos que o que se espera delas. Mentras tanto centos de persoas puxéronse xa á enteira disposición da Asociación Monte Pindo Parque Natural para axudar a recuperar o espazo natural destruído.

Unha maré verde solidaria conquistará o Olimpo Celta

Cartel da marcha do 28

O sábado 28 de outubro unha auténtica marea solidaria subirá ás 11 da mañá ao Olimpo Celta. Centos de mensaxes e chamadas indican que a sociedade estase a mobilizar masivamente, e o evento xa foi rebautizado popularmente como marcha verde polo Monte Pindo, pois esa cor converteuse xa no símbolo da desesperación e a impotencia pola catástrofe que vivimos, pero tamén da solidariedade e da esperanza por un futuro mellor para o Olimpo Celta.

Chamamos a toda a sociedade a traer bandeiras, prendas ou lazos desa cor para devolverlle simbolicamente a vida ao Monte Pindo nunha expresión de dignidade e de rabia contra os lumes que de a volta ao mundo. Ao mesmo tempo, as 11, unha marcha ciclista verde partirá desde Compostela con rumbo ao Monte Pindo, encabezada por destacados ciclistas da nosa comunidade, que tamén queren expresar a súa solidariedade. Finalmente o movemento social contra os lumes e por un medio ambiente máis coidado, rendible e protexido confluirá o 6 de outubro nunha grande Manifestación en Compostela que xa están a secundar ducias de colectivos de todo tipo, polo que se agarda igualmente masiva.

Actuacións necesarias e urxentes para evitar outra catástrofe inminente

Os regatos xa acumulan cinzas

O Monte Pindo precisa de axuda urxente para sobrevivir. E cremos que quen debe facelo é a administración que nos representa a todos. É por iso que a nosa Asociación vai solicitar unha reunión de urxencia co Conselleiro de Medio Ambiente, Agustín Hernández, para reclamarlle que en desenvolvemento das súas competencias, e dado que conta co personal e os recursos necesarios para facelo, pase das palabras aos feitos e adopte cando menos as seguintes actuacións de emerxencia que -por unha vez- nos permita anticiparnos á catástrofe inminente, a do arrastre de cinzas e a erosión total do terreo:

• Restauración hidrolóxico forestal do Monte Pindo que evite a erosión e o arrastre das cinzas, que é a maior ameaza inmediata.
• Hidrosembra de herbáceos autóctonos de crecemento rápido (p. ex. trigo e centeo) no perímetro do espazo natural.
• Establecemento de barreiras vexetais para a contención de escorrentías nas ladeiras máis sensíbeis, que se poden elaborar facilmente tumbando as árbores calcinadas a contrapendente, deitando balas de palla, etc.
• Estabilización da superficie do solo mediante aplicación dunha capa de palla que reteña as cinzas e evite a erosión.
• Declaración de zona catastrófica e dotación dos recursos necesarios para paliar os danos sufridos polos veciños nas súas casas e propiedades, asi como aos colectivos que tiñan na zona proxectos de agricultura e apicultura ecolóxica.

Restos dunha alvariza tradicional

Se cando menos todo isto se fai de inmediato, cando cheguen as choivas evitaremos unha nova catástrofe. Todo o sector sabe exactamente o que hai que facer nesta situación, que é saír dos despachos, deixarse de inventar o que está inventado e actuar desde xa no campo. Pero polo momento o unico que vimos foi declaracións, declaracións e máis declaracións. Atendendo as elas, os técnicos da Xunta "xa están a traballar" no asunto. Porén, membros da nosa Asociación levan días percorrendo cada recuncho do Monte Pindo e os únicos técnicos que se viron na zona son aqueles que nos acompañaban.

O carballo anano, en perigo crítico de desaparición

Carballo anano calcinado

As primeiras conclusións sobre o terreo das consecuencias ecolóxicas déixannos cun panorama moito peor do esperado. O carballo anano (Quercus lusitanica, especie vulnerábel) foi destruido case por completo. O mesmo equipo que catalogara hai uns anos a especie e logrou que se catalogara coma vulnerábel acompañáronnos novamente ao lugar e desgrazadamente certificaron a destrución do 99% da poboación do carballo anano, mentras que no caso do 1% restante algunhas partes da planta non se queimaron; haberá que esperar á primavera para certificar a supervivencia, ou ben a defunción, desta especie no Monte Pindo. Debemos aclarar que estes días teñense sucedido numerosas noticias referidas á suposta boa saúde do carballo anano; isto débese á confusión moi común con exemplares xuvenís de carballo do país e rebolo distribuidos por todo o monte, mentras que o rarísimo carballo anano só ocupa unha área mínima e aillada.

Para o Iris boissieri, en risco crítico de extinción a nivel mundial e que descubriramos pouco antes do lume despois de anos sen localizalo, haberá que esperar uns meses máis, e o seu futuro depende da profundidade á que se atopan os seus bulbos.

Xil Caamaño, presidente da AMPPN,
co biólogo Martiño-Fiz Lindoso

O hábitat do Eryngium duriaei subsp. juressianum ao norte da cova da Casa da Xoana, foi igualmente arrasado ao 100% asi que tamén se teme por esta especie en perigo de extinción.

En definitiva, farán falta anos para certificar o estado cando menos das 646 especies que o Grupo de Bioloxía da Asociación Monte Pindo Parque Natural xa tiña catalogadas no espazo natural a consecuencia da elaboración do Catálogo de Especies, cuxa nova web se ía presentar na semana do desastre. Desas especies, un cento contaban con algún nivel de protección. Farán falta meses ou anos para facernos unha idea global do que foi de todas elas.

A Xunta fuxe cara adiante dunha catástrofe que podería terse paliado se escoitara á sociedade

A destrución do Monte Pindo
 vista desde o satélite

O concello de Carnota vén de perder en menos dunha semana preto de 2.400 hectáreas de espazo natural protexido, segundo cifras oficiais, o que o converteu na maior catástrofe ecolóxica do ano. Estes días unha auténtica maré humana de centos de miles de persoas de todo o mundo achegáronse por distintas canles á Asociación Monte Pindo Parque Natural para recibiren información da traxedia e transmitirnos a súa conmoción, carraxe e solidariedade pola destrución dun espazo natural emblemático, o monte sacro galego. Por iso agárdanse respostas masivas tanto á "marcha verde" do 28 de setembro como á manifestación do 6 de outubro en Compostela.

O antes e despois da traxedia
1ª imaxe: Xurxo Dorrego. Resto: Santi Llecha

As primeiras valoracións sobre o campo son completamente desoladoras. Hoxe o Olimpo Celta é unha vasta extensión de cinzas con algo de verde cor da esperanza ben agromando nos humidais e brañas, zonas protexidas polos restos arqueolóxicos ou nas copas das árbores que aínda non tiveron tempo a secar, percorridas insistentemente polas últimas aves que aínda se resisten a abandonar o seu lar. O temor é que ante as primeiras choivas torrenciais de outono, poidan producirse escorrentías de lodos altamente contaminantes que puideran arribar aos lugares da contorna e mesmo ao río Xallas ou á Ría.

Durante este pesadelo que cada vez parece máis real, a sociedade civil deu mostra dun inmenso afecto pola natureza estreitamente unida ao desafecto pola decisión administrativa de negarlle deliberadamente á cidadanía a protección e a prevención que durante 3 anos lle viña esixindo por activa e pasiva á Xunta, principalmente mediante a declaración dun Parque Natural que foi reclamado por moitísimas entidades de todo tipo, investigadores, científicos e milleiros de apoios a título individual.

A Xunta enrócase nunha fuxida cara adiante para non recoñecer o grave erro que cometeu ao ignorar a sociedade

No mítico Penafiel que embelesou ao Padre Sarmiento
houbo un castelo medieval e atopáronse restos romanos

Lonxe de demostrar a máis mínima sensibilidade ou humildade ante o acontecido, e xa non digamos vontade de rectificar, a Xunta de Galicia emitiu onte a través do seu vicepresidente unhas declaracións que non poderían ser máis inapropiadas nos duros momentos que vive a veciñanza. Alfonso Rueda asegurou nunha polémica rolda de prensa que "O Pindo non estaría más protexido se fose parque natural", demostrando o seu completo descoñecemento da situación e de que neste tempo a protección e a prevención foi nula, pois non se destinou a ela un só euro ou iniciativa. Seguidamente, Rueda cargou as culpas no autor material do desastre, esquecendo deliberadamente as palabras do seu superior directo, Alberto Núñez Feijóo, cando este dicía sobre a vaga de lumes que devastou o país no 2006: "Canto do queimado se debe aos pirómanos e canto á imprevisión, indolencia e irresponsabilidade do goberno?". Por último recoñeceu que a Xunta nin sequera ten considerado aínda a petición de declarar a área devastada coma zona catastrófica para paliar os danos ás propiedades e actuar urxentemente para evitar as escorrentías de lodos contaminantes cando cheguen as primeiras choivas, unha petición compartida desde o Concello de Carnota, os veciños afectados, os produtores e comunidades de montes locais, a Asociación Monte Pindo Parque Natural e os colectivos ecoloxistas.

O lume ameaza fogares do Pindo

As gravísimas declaracións do segundo máximo dirixente da Xunta ante o cadáver aínda quente e fumeante do Olimpo Celta son de tal de insolencia que supoñen unha auténtica falta de respecto a toda a cidadanía que amamos o monte e loitamos por telo coidado e protexido, dedicándolle durante anos imaxinación, tempo libre e esforzo de xeito totalmente altruista, cando ninguén máis o facía. Dez anos despois da creación do último parque natural galego, a Xunta fuxe cara adiante para evitar ter que recoñecer o grave e neglixente erro de ignorar o movemento social a favor da protección do Monte Pindo reafirmando o compromiso da Xunta coa Rede Natura 2000, que cada día fica máis reducida a unha figura de papel.

Sen embargo agora a Xunta non di que vén repartindo entre os 6 parques naturais galegos arredor de entre 2 e 2,2 millóns de euros anuais, aparte das axudas e subvencións puntuais a proxectos de particulares, empresas, entidades e institucións radicadas na área de influencia dos parques naturais. O último programa de axudas, publicado hai só un mes, contempla unha dotación do 100% ata un máximo de 12.000 euros por proxecto, 70.000 no caso dos concellos. Calquera suma, en comparación co cero rotundo de investimentos e proxectos que recibiu o monte ata a actualidade, deixaríao en mellores condicións para afrontar un lume.

Canto se gastou en extinción?

Só os medios aéreos son realmente
efectivos no macizo granítico

A Xunta aínda non aclarou cantos cartos supuxo a extinción do incendio carnotán ao conxunto dos galegos, se ben como mostra sofocar un incendio declarado a principios desde verán entre Boiro e Lousame, que arrasou menos da quinta parte do consumido no Monte Pindo, custou segundo arredor de 4 millóns de euros e mobilizou oito helicópteros, seis avións, 18 brigadas, dez motobombas e tres palas.

Fonte: Aula de Silvicultura da Uvigo

No Monte Pindo foi preciso mobilizar 112 brigadas, 68 axentes forestais, dous técnicos e abondosas unidades militares, co apoio terrestre de 60 motobombas e una pala, ademais de dezaseis helicópteros e oito avións. Todo iso foi inútil para salvar sequera un mínimo fragmento do espazo natural protexido ou sequera para evitar que as lapas puxeran en perigo as propiedades e as vidas da nosa veciñanza. Só cando non quedaba nada por arder e comezou a orballar a mediatarde do sábado puido darse o incendio por controlado.

Na Asociación Monte Pindo Parque Natural estamos convencidos de que a prevención que levamos 3 anos esixindo da administración, e que se nos negou coa excusa de que era demasiado custoso, custaría infinitamente menos do que custaron unhas labores de extinción que, insistimos, non serviron para controlar o lume a tempo.

A área de Medio Ambiente da Xunta atópase descabezada

Chamou a atención de todos que Agustín Hernández, conselleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestructuras, e responsábel máximo da declaración do Monte Pindo como parque natural, non compareceu desde que as 21:36 horas do 11 de setembro se declarara un terríbel incendio forestal nun espazo natural que personalmente se comprometera a defender e protexer só un ano antes. Nin sequera se deixou caer por Carnota para facerse a clásica foto oficial a carón dos afectados.

Pero peor aínda andan as cousas pola Dirección Xeral de Conservación da Natureza. O ata agosto director xeral, Ricardo García-Borregón, marchou pola porta de atrás alegando motivos personais, aínda que fontes do seu departamento admitiron que non daba lidiado coa conflitividade desatada na súa área, froito da súa polémica xestión. Desde aquela a persoa designada para substituila, Verónica Tellado Barcia, atópase de baixa, polo que a efectos prácticos ninguén dirixe hoxe a área da Xunta dedicada en exclusiva á ordenación dos espazos naturais galegos. Esta desarticulación práctica da área explica que a nosa entidade leve desde decembro de 2012 agardando data para unha cita coa persoa responsábel desta área, precisamente para avanzar no compromiso verbal da Xunta de declarar o Monte Pindo como Parque Natural.

Medra o apoio social á declaración do Parque Natural

Veciñas do Pindo ante un cartel da
marcha verde do 28 de setembro

No medio deste contexto convulso, o tecido social galego e estatal non fica quedo e reforza o seu compromiso co noso medio natural. Nos últimos días temos recibido miles de mensaxes de apoio e incluso de postas a disposición para colaborar voluntariamente coa recuperación do monte, ademais de multitude de novos apoios que reforzan a loita do Monte Pindo e anímanos a traballar con máis enerxías aínda pola súa recuperación e por un cambio radical das políticas forestais e da xestión dos espazos naturais galegos. A estes numerosos apoios colectivos temos agora que sumar o Centro Superior de Investigaciones Científicas (CSIC) - Instituto de Investigaciones Agrobiológicas, a Sociedade Antropolóxica Galega, a Mancomunidade de Montes de Vigo, o Comité de Defensa do Monte Galego, a plataforma deportiva SurfGZ.com, o Grupo de Investigación en Economía Ecolóxica e Agroecoloxía da Universidade de Vigo, a Fundación Alexandre Bóveda, a Asociación de Veciños Oza - Gaiteira - Os Castros da Coruña, o Ilustre Colexio de Veterinarios da Provincia da Coruña, a Fundación para o Avance Científico da Veterinaria en Galicia, a Plataforma en Defensa de Cabana de Bergantiños, o Club de Montaña Ratos Libres (Arzúa), a Asociación de afectados polo parque eólico Outes - Mazaricos (APEOM) ou a Red de Montañas, entre outras.

Roteiro reivindicativo "do negro ao verde" polo Monte Pindo

Cartel da marcha verde

O sábado 28 de setembro de 2013, tres "marchas verdes" partirán simultáneamente ás 11:00 horas desde a Praza da Solaina (O Pindo, Carnota), e o Supermercado As Cruces (Caldebarcos, Carnota) conremate no lugar de San Cibrán.
O roteiro durará aproximadamente unha hora e media, a dificultade será baixa e estimamos que a actividade remate ás 13:00 horas polo que non será necesario traer comida.
Traede calquera elemento (roupa, paraugas, lazos, bandeiras) de cor verde para devolvermos entre todos a vida a onde hoxe só hai morte, cinzas e desolación.

Esta convocatoria sufriu algunhas modificacións sobre a súa previsión inicial, que se explican aqui.

Comunicado público da Comisión Rectora da Asociación Monte Pindo Parque Natural

A Asociación Monte Pindo Parque Natural, reunida en Comisión Rectora de urxencia hoxe, día 12/09/13, comparece publicamente ante a sociedade galega para trasladar as seguintes reflexións:

1. Ás 21:36 horas de onte, 11 de setembro de 2013, declarouse un incendio na Cima de Arca que ao cabo duns minutos as autoridades locais e os medios de extinción xa anticipaban que sería imparábel, e as consecuencias catastróficas. En efecto, á hora de emisión deste comunicado, arderon xa 1.600 hectáreas segundo cifras oficiais, o que supón a práctica totalidade do macizo granítico e parte das marismas de Carnota.
2. Ademais o incendio ameazou durante horas os domicilios e as vidas de moitos dos nosos veciños e veciñas.
3. O feito de que se prendera nun sitio de dificil acceso, xusto á hora en que deixan de ser efectivos os medios de extinción aéreos, e aproveitando un vento fortísimo de nordés, aclara non so a intencionalidade do incendio senón que se trata dun atentado ecolóxico co obxectivo claro de destruir por completo o Monte Pindo como finalmente aconteceu.
4. Este atentado e as súas brutais consecuencias non sería posibel unicamente pola intencionalidade dunha ou varias persoas, senón que foi necesario a existencia doutros dous factores fundamentais: a meteoroloxía adversa e a carencia máis absoluta de medidas de prevención, sendo esta última unha causa totalmente subsanábel.
5. En setembro de 2010, hai agora exactamente 3 anos, xurdía un movemento social para declarar o Monte Pindo coma Parque Natural, pois é a única figura que obriga legalmente a comprometer un investimento real e anual, crear unha rectora coa participación de todos os interesados e incluso un corpo de vixiancia do monte. Os partidarios desta iniciativa aglutináronse en torno á Asociación Monte Pindo Parque Natural, un colectivo nacido para ese fin por vontade de veciños de Carnota sensibilizados coa problemática específica do Monte Pindo, que rapidamente aglutinou no concello, na comarca, en Galiza e en todo o mundo o apoio de centos de entidades sociais de todo tipo, milleiros de persoas a título individual e ducias de científicos, investigadores e profesores universitarios.
6. Desde o nacemento de dita plataforma a Xunta de Galicia, e nomeadamente a área de goberno responsábel da declaración de Parque Natural, a Dirección Xeral de Conservación da Natureza, dependente da Consellería de Medio Ambiente dirixida por Agustín Hernández Fernández de Rojas, non atendiu en ningún momento esta demanda alegando que o Monte Pindo xa estaba suficientemente protexido baixo a figura de Rede Natura 2000, e incluso que desde as distintas administracións se tiñan destinando ata 360 mil euros nese período 2010-2013 para actuacións no Monte Pindo, dos cales non coñecemos a que se destinou un só euro se é que se gastou. O que é certo é a falta de base e argumentos desta negativa, que primeiro aludía á pouca superficie do espazo a protexer (a pesar de que sería o 5º parque galego en extensión), para logo argumentar que o custe da declaración sería excesivo, etc.
7. Nos últimos anos a Xunta vén distribuindo anualmente entre 2 e 2,2 millóns de euros a repartir entre os seis parques naturais existentes en Galiza. Cunha ínfima parte destes podería terse creado e activado a pleno rendemento o Parque Natural do Monte Pindo, e calculamos que coas actuacións que poderían terse levado a cabo en todo este tempo serían máis que suficientes para minimizar agora os efectos dun incendio coma este, e evitar uns custos en extinción que consideramos moito maior que o gasto de crear o espazo natural protexido que viñamos solicitando.
8. Vivimos varios avisos tanto no ano 2012, cun incendio pequeno no entorno do encoro de Santa Uxía, como hai tan só unha semana na zona de Arcos (Mazaricos), en ambos casos a rápida acción dos contraincendios e as mellores condicións meteorolóxicos fixo posíbel detelos antes de que afectara gravemente ao espazo natural do Monte Pindo. Porén, supuxeron 2 avisos importantes do extremo risco existente, e asi llos transmitimos tanto ás Administracións coma á opinión pública. Nada se fixo ao respecto.
9. No ano 2005 houbo no Monte Pindo un incendio gravísimo que arrasou aproximadamente 550 hectáreas, a terceira parte do que se leva arrasado a esta hora. Pouco despois, sendo lider da oposición no Parlamento de Galicia Alberto Núñez Feijóo (PP) declarou publicamente o seguinte “Canto do queimado se debe aos pirómanos e canto á imprevisión, indolencia e irrespondabilidade do goberno?”. Tamén dixo que “É probábel que as condicións meteorolóxicas sexan peores, e é certo que non é doado apagar o lume, pero en situacións coma esta é na que se mide a eficacia dos gobernos”.

En vista de todo o anterior, entendemos que o gravisimo alcance da catástrofe vivida onte e hoxe no Concello de Carnota tamén ten as súas causas fondamente enraizadas no factor humano, concretadas no desleixo e falta de preocupación dos nosos representantes políticos nas cuestións do seu ámbito de incumbencia, como asumía o propio Feijóo no ano 2006, e que son as que levaron á destrución total do Monte Pindo.

Polo dito, a Asociación Monte Pindo Parque Natural ESIXE:

• A declaración inmediata do Monte Pindo como Parque Natural.
• A declaración do Concello de Carnota coma zona catastrófica.
• A dimisión de Agustín Hernández Fernández de Rojas, conselleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestructuras, por ser o máximo responsábel da consellería que decide as novas declaracións de parques naturais en Galiza.
• A dimisión de Rosa Quintana, Conselleira de Medio Rural, por ser a máxima responsábel da consellería da Xunta de Galicia responsábel da xestión de espazos naturais protexidos.

Ademais, a Asociación Monte Pindo Parque Natural COMUNICA:

• Convocamos un Roteiro reivindicativo de subida ao Monte Pindo o día sábado 28 de setembro de 2013, con saída simultánea ás 11:00 horas desde O Pindo (Carnota), Caldebarcos (Carnota), e o Fieiro (Mazaricos).
• Chamamos a toda a cidadanía galega e as organizacións sociais a concurrir nunha gran Manifestación Nacional, propoñendo como data o domingo día 6 de outubro de 2013, ás 12:00 horas na Alameda de Santiago de Compostela, con obxecto de esixir un cambio radical na política forestal da Xunta de Galicia e no tratamento das problemáticas dos espazos naturais protexidos.

Agradecemos o esforzo obstinado dos medios contraincendios por minimizar esta catástrofe poñendo incluso en risco as súas vidas para facer todo o posíbel por salvar o espazo natural e os domicilios da nosa veciñanza, e lamentamos todos os danos materiais que esta traxedia ten ocasionado.

Ante a unanimidade dos presentes, asinamos no lugar do Pindo (Carnota) o 12 de setembro de 2013 sendo as 18:00 horas.

Subscrito adicionalmente por Ramón Noceda Caamaño, alcalde-presidente do Concello de Carnota
Subscrito adicionalmente pola Comunidade de Montes Veciñais en Man Común de Caldebarcos

Un incendio arrasou onte 65 hectáreas nas proximidades do Monte Pindo

Durante varias horas de onte, 4 de setembro, a atención de todos estivo posta no lugar de Arcos (Mazaricos) onde un incendio se extendía descontrolado pola zona e ameazaba con alcanzar o espazo natural protexido do Monte Pindo se non conseguía pórselle freo rápido.

Foi un membro da Comisión Rectora da Asociación Monte Pindo Parque Natural, Jorge Pérez, o que avisou ao distrito do que aínda era unha pequena columna de fume na zona arredor das 12 da mañán. Dase a circunstancia de que Jorge está empregado nestes momentos como xefe de brigada, polo que puidemos contar cun informante de excepción que se ocupou tamén das moitas chamadas dos medios de comunicación de todo o estado que fixeron deste asunto portada das súas edicións dixitais pola tarde, demostrando o enorme interese que calquera incidencia relacionada co Monte Pindo subscita.

En pouco tempo extendeuse polo monte raso chegando a calcinar 65 hectáreas, e o despregue de efectivos posibilitou que ao fío das 22 horas os esforzos das brigadas xa se concentraran en refrescar o perímetro. A afectación foi mínima en comparación coas 600 hectáreas arrasadas no 2005, pero queremos convidar a unha reflexión. Nesta ocasión a alarma deuse rápido, o lume comezou nunha zona de matogueira sen arborado a carón do maior acuífero da zona (o embalse de Santa Uxía), durante unha certa tregua dos fortisimos ventos que azotaron a nosa bisbarra nas últimas semanas. A pesar de todos os esforzos dos profesionais, e de contarmos cun despregue de efectivos moi semellante ao dos momentos álxidos no ano 2005, todo isto non puido evitar a desaparición de 65 hectáreas durante 10 horas. Que pasaría noutras condicións menos benevolentes, logo?

A Asociación Monte Pindo Parque Natural quere lembrar que este xa é o segundo susto vivido na zona en dous anos, pois o ano pasado o lume prendera no Petón das Bouzas. Lamentabelmente no que se refire a protección do Monte Pindo absolutamente nada cambiou en case 10 anos, nin sequera despois de que en 2005 ardera na súa práctica totalidade. O que si cambiou é que agora temos unha organización social concenciada coas súas problemáticas que vai loitar por ver este espazo convertido no primeiro Parque Natural da Costa da Morte nesta lexislatura, caia quen caia.

Por último, queremos aproveitar a ocasión para preguntarlle á Xunta de Galicia e a Administración central polo destino dos 110.000 e 250.000 euros que -respectivamente- aseguraron en 2010 que investiran no Monte Pindo. Desde logo en puntos de auga, mellora de accesos, sinalización, retirada de madeira queimada do incendio do 2005 e repoboacións non foi, porque todo iso temos que facelo nós. Mira que debe ser difícil gastar 360.000 euros nun monte sen que absolutamente ninguén note nada, cando nós levamos 3 anos facendo roteiros, recuperando camiños case esquecidos e espazos degradados, facendo divulgación e investigación científica e natural... sen gastar nin un patacón das arcas públicas. É máis, levamos dous anos pedindo axudas para crear un verdadeiro Centro de Interpretación do Monte Pindo, e ata hoxe déronnos... nada. Será que teñen medo a que a xente vexa o que nós podemos conseguir cuns poucos miles de euros, e se pregunte onde están os 360.000 que din gastar no mesmo sitio?